Thưa bạn đọc.
Tôi đã đọc bài báo về ấn tượng của Trần Đăng Khoa qua chuyến thăm VN của tổng thống Obama. Tôi coi đây là bài tổng hợp đầy đủ nhất nên xin đăng lại để bạn bè chia sẻ, và biết đâu lại có những bài thơ mới thật hay về đề tài này...
Tổng thống Mỹ B.Obama đã kết thúc tốt đẹp chuyến
thăm Việt Nam. Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã nêu lên những ấn tượng cá nhân
về sự kiện này.
Ông Obama phát biểu tại Việt Nam
- Thưa ông Trần Đăng Khoa! Rất vui sau một tuần lại có dịp gặp ông. Ấn tượng nhất của ông trong tuần qua là gì?
- Là chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống
Mỹ B. Obama. Có thể nói tràn ngập các kênh truyền thông, từ truyền
hình, báo chí chính thống cho đến các trang mạng xã hội, các trang
Facebook của những người dân bình thường là hình ảnh B. Obama. Báo chí,
truyền thông cũng đã khai thác đến hết mọi góc độ của chuyến thăm lịch
sử ấy.
Từ chuyên cơ, trực thăng, lính bắn tỉa bảo vệ, chó nghiệp vụ, người phiên dịch,
người viết diễn văn,
cô trợ lý gốc Việt,
ông đầu bếp, cho đến cả hai cái máy nhắc chữ… Có lẽ mọi ngóc ngách của
chuyến đi, cả những chuyện “hậu cung” của ông B. Obama cũng được lôi ra
bàn luận, mổ xẻ.
Dường như đến Việt Nam, Ngài Tổng thống
chẳng còn gì bí mật nữa. Tất cả đã thành một cơn sốt B. Obama. Không chỉ
những người dân ở mạng xã hội, cả chính khách, trí thức, văn nghệ sĩ và
các “yếu nhân” của công chúng cũng bàn về ông. Nhiều người còn đưa ra
cả những lý giải, vì sao ông B. Obama được người dân Việt Nam yêu mến
đến thế…
- Vâng! Đúng là rất ấn tượng. Và đối với ông thì ấn tượng nhất trong các ấn tượng ấy là gì?
- Là những người dân ta đón ông. Đấy mới
là điều đáng bàn. Còn nói B. Obama diễn thuyết hay thì đó là điều dĩ
nhiên. Vì ông là một nhà hùng biện. Bản thuyết trình của ông còn trên cả
tuyệt vời. Vì nó hoàn thiện đến tuyệt đối.
Ông đã lấy văn hoá Việt làm đại lộ đến
với người Việt là lựa chọn thông minh nhất để chinh phục tuyệt đối những
người tiếp xúc với mình. Cả ba Tổng thống Mỹ tới Việt Nam đều chọn con
đường này nhưng đến B. Obama mới hoàn thiện nhất, chính xác nhất và cũng
hay nhất.
Những danh nhân văn hoá tiêu biểu nhất
của Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực chính trị, quân sự, tôn giáo,
ngoại giao, khoa học, văn hoá nghệ thuật đều được ông “huy động” trong
bản thuyết trình. Như Lý Thường Kiệt, Phan Chu Trinh, Hồ Chí Minh, Thiền
sư Thích Nhất Hạnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Giáo sư Ngô Bảo Châu,
nhạc sĩ Văn Cao, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - những trích dẫn rất đích
đáng.
Tôi muốn nói thêm về Văn Cao. Năm 1975,
khi thống nhất đất nước, nhiều người, trong đó có những nhà thơ rất lớn
gọi đó là năm vĩ đại, ngày vĩ đại, nhưng Văn Cao chỉ coi đó là ngày bình
thường: “Ngày bình thường, ngày vui nay đã về…”.
Ông Obama được chào đón khi đến Việt Nam
Đúng thật. Chiến tranh là bất thường.
Chúng ta đã trải qua gần nửa thế kỷ sống trong sự bất thường, đến nỗi
cái bất thường đã trở thành bình thường, khi có được những ngày bình
thường đích thực mà chúng ta giành được bằng bao xương máu, thì ta lại
choáng ngợp, rồi phải rất vất vả mới làm quen được với nó, cho đến nay,
cũng đã hơn một phần tư thế kỷ rồi, mà chúng ta vẫn chưa nhuần với đời
sống dân sự. “Từ nay người biết thương người. Từ nay người biết yêu người”.
Văn Cao quả là một nghệ sĩ có tầm nhìn
vượt trước thời đại. Ông có rất nhiều tác phẩm đặc sắc. Và tác phẩm đặc
sắc nhất của đời ông, theo tôi, có lẽ lại chính là “Mùa xuân đầu tiên”
này, một ca khúc vừa hay vừa lớn, vừa đẹp về giai điệu lại rất sâu sắc
trong ca từ, mà ông B. Obama đã chọn để trích dẫn.
Và cuối cùng trên đại lộ văn hoá mà Tổng
thống Mỹ chọn để đến với chúng ta là đại thi hào Nguyễn Du. B. Obama đã
dẫn Nguyễn Du để bàn về mối bang giao giữa hai nước: “Rằng trăm năm cũng từ đây – Của tin còn một chút này làm ghi”.
Phải nói là rất tuyệt vời. Đúng vậy. Vấn đề là niềm tin. Không có niềm
tin thì không có gì hết. Chơi với nhau thì phải tin nhau.
Nhiều người bạn lớn cũng đến với chúng
ta, thậm chí họ còn có cả những tấm áo rất đẹp, rất lộng lẫy được đính
thêm những hạt kim cương bằng lòng tốt, mà có đến những bốn tốt với mười
sáu chữ vàng, nhưng vẫn không tạo được niềm tin để chúng ta có thể yên
tâm, sống chết với họ, khi họ cứ nói một đằng, làm một nẻo. Lại còn đe
chúng ta: “Chơi với Mỹ cần phải cẩn thận”.
Vâng! Đúng là chơi với ai cũng phải cẩn
thận. Nhất là những người không tạo cho chúng ta có được niềm tin, dù
chúng ta luôn tin và rất muốn tin.
Ông B. Obama được dân ta quý chính vì
ông rất hiểu chúng ta và tạo cho chúng ta có được niềm tin này. Đặc biệt
ông dẫn Lý Thường Kiệt để bàn về chủ quyền của chúng ta: “Sông núi nước
Nam, vua Nam ở”.
Ông còn nói: “Việt Nam là một nước
có chủ quyền độc lập và không có quốc gia nào khác có thể áp đặt lên ý
chí của người dân Việt Nam. Độc lập, chủ quyền ấy do người dân Việt Nam
quyết định. Mỹ rất quan tâm đến sự thành công của đất nước Việt Nam”.
Về Biển Đông, đây là vấn đề nhạy cảm nhất, ông cho rằng: “Ở
Biển Đông, chúng tôi không phải là một bên tranh chấp, nhưng chúng tôi
khẳng định và đề cao quyền tự do hàng hải và hàng không; tự do thương
mại không bị ngăn trở; giải quyết các tranh chấp phải thông qua pháp lý
và luật pháp quốc tế. Nước Mỹ sẽ đưa tàu và máy bay di chuyển ở bất kỳ
nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép, và ủng hộ quyền của các nước khác
cũng hành động như vậy”.
Ông còn nói: “Không thể cứ cậy nước
lớn mà bắt nạt nước nhỏ”. Rồi ông tuyên bố xoá bỏ lệnh cấm bán vũ khí
sát thương cho Việt Nam. Đây cũng là vấn đề mấu chốt khiến nhiều kẻ tức
tối…
- Vậy thì ấn tượng quá chứ…
- Vâng! Rất ấn tượng. Nhưng ấn tượng
nhất, như tôi nói, lại chính từ phía ta, phía những người dân đối với B.
Obama. Họ đứng đặc hai bên đường để chào đón ông và tiễn ông về. Như
thế, B. Obama không chỉ là vị khách trọng thể của nhà nước mà còn là
khách quý của nhân dân. Không phải Tổng thống nước nào cũng có được hạnh
phúc này.
Vị tổng thống Mỹ rất hiểu nền văn hóa của Việt Nam
Và điều ấy làm cho chính B. Obama và
đoàn tuỳ tùng của ông thấy choáng ngợp và xúc động. Nhân dân bao giờ
cũng rất sâu sắc. Họ mới đúng là những nhà ngoại giao siêu đẳng nhất:
Ngoại giao Nhân Dân. Họ đã đưa ra một thông điệp: Người Việt Nam không
thù dai.
Người Việt Nam rất trọng hoà bình. Anh
đến với tôi bằng tấm lòng thì chúng tôi cũng mở hết lòng ra để đón anh.
Và thông điệp thứ hai: Việt Nam là Đất nước Hoà bình.
Người dân quây quanh B. Obama. Và B. Obama cũng hoà đồng với họ,
ăn bún chả
với họ, tránh mưa bên mái hiên với họ, chụp ảnh “tự sướng” cùng họ. Và
thế là trực thăng hộ tống, chó nghiệp vụ, lính bắn tỉa bảo vệ Tổng thống
Mỹ trở thành ế ẩm, không còn việc để làm. Bởi bảo vệ B. Obama chính là
những người dân Việt Nam.
Ông Obama giản dị ngồi ăn bún chả ở Hà Nội
Đại tá, nhà thơ nổi tiếng Vương Trọng
lại thấy ở B. Obama có cái gì đó rất gần với Đại Tướng Võ Nguyên Giáp.
Đấy là hai nhân vật nổi tiếng, năm sinh cách nhau trên nửa thế kỷ, lại
cách nhau nửa vòng trái đất, cứ tưởng như chả có gì liên quan với nhau,
chả có điểm gì chung. Thế mà có đấy! Đó là lòng mến mộ của người dân
Việt Nam.
Có lẽ sau Bác Hồ, thật hiếm có một vị
lãnh tụ nào khi qua đời lại được dân tiếc thương như tướng Giáp, và
ngoài nghi thức Quốc tang là Dân tang. Cũng hiếm có một vị khách nước
ngoài nào được người Việt Nam quan tâm, yêu mến và chào đón như Tổng
thống B. Obama. Có người phân vân rằng, tại sao rừng người đón Tổng
thống Mỹ này lại không cầm cờ Mỹ hay cờ Việt, mà chỉ có hai bàn tay
không.
Xin thưa, chính điều ấy nói lên rằng, họ
không đi đón vì một sự tổ chức hay sự vận động nào cả, mà đi theo tiếng
gọi của trái tim mình.
Đại tá, nhà thơ Vương Trọng cũng có một
bình luận xác đáng: “Không ai đánh giá cao giá trị của phản biện bằng
Tổng thống Obama. Trong chuyến thăm Việt Nam vừa qua, ông nói đại ý
rằng: Hàng ngày tôi nhận được không ít những lời chỉ trích. Và chính
những lời chỉ trích đó đã làm cho nước Mỹ tốt đẹp hơn. Đó là nhận định
của vị Tổng thống quyền lực nhất thế giới! Có hai thông tin từ nhận định
này. Thứ nhất, nhà cầm quyền phải biết lắng nghe ý kiến ngược chiều,
trái với mình để tìm ra hoạch định chính sách đúng đắn. Thứ hai, những
người phản biện cũng cần xác định mục đích của sự phản biện, không phải
là phá rối mà là làm cho đất nước tốt đẹp hơn…”.
- Nếu cần nói một câu về Tổng thống B. Obama thì ông sẽ nói sao?
- Tôi thấy có rất nhiều học giả nói rồi,
và họ nói rất hay. Ví như Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết. Ông Thuyết nhiều
năm ở Uỷ ban Văn hoá của Quốc hội. Ông cũng từng là một Đại biểu Quốc
hội rất có uy tín. Ông Thuyết cho rằng: “B. Obama rất hiểu nền văn hóa, tập quán của Việt Nam".
Ba lần các nhà lãnh đạo cao nhất Hoa Kỳ
"lẩy" Kiều, câu nào cũng hay, cũng trúng và giàu cảm xúc, ý nghĩa. Nhưng
người Việt tâm đắc và đánh giá cao nhất là câu Kiều mà Tổng thống B.
Obama đã chọn, nhất là việc lấy câu Kiều để kết bài phát biểu quá hợp
cảnh, hợp tình, khó có câu nào trong truyện Kiều hợp hơn.
Trước tấm chân tình đối với Việt Nam, sự
lịch thiệp và thân thiện cũng như tầm vóc mà Tổng thống B. Obama đã thể
hiện, tôi cũng xin gửi tặng Ngài một câu Kiều nói lên ấn tượng sâu sắc
của tôi cũng như rất nhiều người dân Việt Nam về Ngài: "Thiên tư, tài
mạo tót vời - Vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa".
- Vâng, chúng ta cũng có thể lấy câu
Kiều của G.S Nguyễn Minh Thuyết dựng chân dung Ngài Tổng thống B. Obama
để kết thúc cuộc trò chuyện này. Xin cảm ơn ông!
Thu Hằng ghi
(Theo Tuổi trẻ & Đời Sống)