Ba con chim ngói

     ( Truyện ngắn của Nguyễn Quang Huệ ) 


      Tháng 9 năm 1982 Công ty Xây dựng 18 đang là Tổng thầu ( Tổng B ) tại công trường Nhiệt điện Phả Lại. Trong buổi giao ban đầu tuần của Ban Chỉ huy Thống Nhất hôm ấy có tất cả 10 giám đốc các xí nghiệp của công ty 18, 10 Giám đốc của các đơn vị ngoài công ty như Xn 204 Hải Phòng, Xn cơ giới 17, Xn 304 Hà Bắc, Sư 319, Trung đoàn 11, Trung đoàn 29, Lắp máy 69, Ban kiến thiết Nhà máy và Đoàn chuyên gia Liên Xô. Tất cả đến hơn 40 người…
    Chủ trì cuộc giao ban là Giám đốc Tổng B: Ông Nguyễn Tôn và Trưởng đoàn chuyên gia Liên Xô I.A.Nốp.
 
    Không khí nóng bỏng của buổi giao ban không phải do thời tiết mà do tiến độ xây dựng và lắp máy có thể bị chậm. Gần một tuần mưa bão như trút nước những hôm trước đó đã làm tê liệt công tác xây dựng và lắp ráp thiết bị. Ngay bây giờ phải cứu lấy tiến độ vì thời tiết đã ổn định hơn. Cuối tuần Bộ Trưởng Đồng sĩ Nguyên có lịch xuống thăm công trường…
 
     Hậu qủa của trận lụt đã làm cho đường ống tuần hoàn nổi lên như con trăn khổng lồ vì đường kính của nó đến 1,6 mét, chế tạo hoàn toàn bằng thép tấm, dày 10 ly nổi lên cả tuyến mương sâu đầy nước, dài chừng 200 mét. Sau khi thảo luận, đoàn chuyên gia đề xuất một số việc trước mắt phải hoàn thành trong tháng này. Để cứu vãn tiến độ, Ban Chỉ huy đã giao nhiệm vụ cho các đơn vị như sau:
 
    - Xí nghiệp Xây Dựng 101 chịu trách nhiệm thi công dứt điểm bơm thoát nước mương đất đường ống tuần hoàn, để lắp máy 69 nắn chỉnh lại đường ống và lấp đất, lu lèn chặt hoàn chỉnh mặt bằng. Hoàn thành những phần việc trước hàng A và trạm biến áp, đẩy nhanh tiến độ mương thải từ nhà máy ra sông Thái Bình.
 
   - Xí nghiệp Xây dựng 102 hoàn thành việc đổ bê tông băng tải nghiêng cho đến cốt 53 mét, hoàn thành móng và sàn đỡ máy tuốc bin. Xong toàn bộ khung sườn, mái của gian máy và gian Bun ke để lắp máy vào lắp thiết bị. Hoàn thành đổ bê tông móng ống khói chính.

    - Xí nghiệp Xây dựng 104: Gấp rút hoàn thiện mái Lò phụ khởi động, hoàn thành thi công móng máy và nền sàn ở đây để Xí nghiệp Lắp máy 69 chuẩn bị lắp lò phụ. Hoàn thành đổ bê tông móng máy nghiền, móng lò sô 1 và số 2, Móng tời. Mương thải xỉ và đường ống thải xỉ, hoàn thành tuyến cầu cạn và mương cáp. Thường xuyên kiểm tra gia cố đường cẩu BK 1.000 để chuẩn bị lắp khung lò số 1.
 
      - Trung đoàn 11 gấp rút hoàn thành Trạm bơm Bờ sông.
 
      - Trung đoàn 29 tiếp tục hoàn thành tuyến đường ô tô từ Quốc lộ 18 vào nhà máy.
 
     - Xí nghiệp cơ giới 17 và Xí nghiệp 204 Hải phòng kết hợp với nhau hoàn thiện khu vực kho than và bến cảng để tiếp nhận than và thiết bị máy móc…
  
    - Công ty đường sắt duy trì tốc độ xây lắp đường ray từ Sao Đỏ về kho than, chuẩn bị tiếp nhận than từ Mạo Khê - Uông Bí về tập kết trước một lượng lớn, tránh mùa mưa gây khó khăn cho việc vận chuyển v.v… 

     Ông Nguyễn Tôn quay sang hỏi ý kiến Trưởng đoàn chuyên gia I. A. Nốp, giám đốc công ty lắp máy 69, Trưởng ban quản lý dự án và các thành viên trong cuộc họp có ý kiến gì bổ sung không? Tất cả nhất trí ra nghị quyết hội nghị và nêu quyết tâm thực hiện bằng được tiến độ đã đề ra. 

     Sáng hôm sau Giám đốc Nguyễn Tôn và bộ phận thường trực như Trưởng phòng Kỹ Thuật, Trưởng phòng Thi Công… đi hiện trường kiểm tra việc tổ chức thực hiên nhiệm vụ mà hội nghị đã thông qua. Đi qua vị trí các đơn vị thi công, ông rất rất vui vì quân số đã được huy động tối đa. Tiếng máy, tiếng xe, tiếng va đập của sắt thép trên công trường ồn ào sôi động một vùng rộng lớn. Những chùm hoa sắt hàn tư trên cao khu vực gian máy, gian bun ke, gian lò và băng tải nghiêng dội đổ xuống đất như những cây pháo hoa liên tục làm cho lòng ông thêm ấm áp. Ông nghĩ với nhịp độ này không đến nỗi lo lắng lắm, chắc chắn cuối 83 đầu 84 sẽ khởi động được tổ máy số I.
 
     Đến địa bàn của Xí nghiệp 101 ông chỉ thấy ba đội trưởng cùng anh em công nhân làm việc. Đội trưởng thấy Giám đốc công ty vội lau tay chân đến bên ông chào hỏi và tiếp chuyện. Ông hỏi:
   -Phó Giám đốc thi công Nguyễn Hạnh đâu, không thấy có mặt?
   -Dạ, hôm nay anh ấy có việc gia đình về gấp ạ. Trước khi đi anh ấy đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đội trưởng rồi ạ.

    Mấy cậu công nhân đứng cạnh cố tình nói to để giám đốc công ty nghe rõ: 
   -Dạ, nay là tháng chín, mùa lúa chín sớm bắt đầu, từng đàn chim ngói di cư về Nam rồi ạ. Nghe vậy nhưng Giám đốc Công ty không hiểu. Ông cứ tưởng phó Giám đốc Xí nghiệp tranh thủ về gặt lúa giúp vợ. Ông lặng lẽ dặn dò mấy đội trưởng cố gắng động viên công nhân hoàn thành sớm việc bơm tát nước đường ống tuần hoàn. Sau đó giao cho lắp máy chỉnh sửa nắn lại đường ống thép để mình lấp đất, lu lèn và hoàn trả mặt bằng. Ông cũng nhắn lại: Lúc nào anh Hạnh lên công trường, nhắn lại với anh ấy lên gặp giám Đốc công ty ngay. Trong lúc nước sôi lửa bỏng thế này mà đi không báo cáo, không xin phép, bỏ hiện trường, khác nào bỏ ngũ khi xung trận! Ông buồn bực bắt tay mấy đội trưởng, tỏ vẻ bực bội rồi đi đến đon vị khác.       
 
   Ba ngày sau ông Hạnh lên, đem theo một lồng chim ngói quãng chục con. Chúng nó đói ăn nên cắn nhau chí chóe. Mấy đội trưởng báo cáo lại việc Giám đốc Công ty đi kiểm tra hiện trường và hỏi anh tại sao không có mặt, tỏ ý khiển trách anh đi về quê không báo cáo, không xin phép, và đoán rằng kỳ này bị kỷ luật nặng rồi. Anh lên gặp ngay làm sao xếp bớt giận. Nguyễn Hạnh lo lắng ra mặt, vội giao lại lồng chim bảy con cho ba đội trưởng và ban giám đốc ở nhà vặt lông làm thịt uống rượu. Hạnh vội thay quần áo đem ba con chim đã vặt lông sẵn từ nhà. 

     Trời nhá nhem tối, khu nhà tập thể của lãnh đạo công ty đã lên đèn. Trước nhà là sân cầu lông láng xi măng bằng phẳng, các vạch sơn trắng đúng kích thước tiêu chuẩn của sân cầu lông. Sân đã lên đèn sáng loáng. Vài người đang thi đấu vui vẻ, nhưng không thấy Giám Đốc. Nguyễn Hạnh ngó nghiêng một lúc đoán rằng xếp đang ở trong nhà, mạnh dạn gõ cửa bước vào.
    - Chào anh ạ. Ông Nguyễn Tôn đang ngồi viết lách gì đó, quay lại vừa trông thấy Nguyễn Hạnh đã nổi đùng đùng cơn giận dữ chất vấn ngay: 
    - Anh bỏ việc ở công trường về quê trong lúc nước sôi lửa bỏng là thế nào? Nguyễn Hạnh ấp úng trả lời:
    - Dạ thưa Giám đốc: Trước tiên em có lỗi với Giám đốc, có lỗi với lãnh đạo công ty và xí nghiệp. Anh biết không? Lúa sớm quê em đã gặt, nhà rất neo người do vợ em ốm, các con còn nhỏ, nếu không về giúp cô ấy gặt kịp thời, chung quanh hàng xóm gặt xong còn trơ lại ruộng nhà em, chuột bọ các nơi sẽ dồn lại phá phách. Hàng đàn chim ngói sẽ sà xuống ăn hạt sẽ mất trắng.
  
    Trước khi đi em đã phân công cụ thể cho mấy đội trưởng rồi. Công việc chỉ đạo rất tốt. Mai anh ra hiện trường kiểm tra lại, lời nói của em là đúng. Giám đốc Tôn ngắt lời:
      - Anh không phải mời, chiều nay tôi đã đi qua đó rồi. Nhưng sao đi khỏi hiện trường không báo cáo? Hạnh tỏ vẻ ân hận nhưng nói lại:
     - Em sợ anh không cho mà bỏ đi tội càng nặng hơn!...Giám đốc Tôn nhẹ nhàng nói:
     - Cậu cho rằng trái tim chúng tớ là sắt đá hay sao?
     - Dạ, em không giám nói thế. Nhưng trong hoàn cảnh này em sợ như vậy. 
     
     Nghĩ đến những ngày tháng cùng chung chiến hào xây dựng trên các công trường, cơ mặt Giám đốc dần dần dãn ra vui vẻ hơn trước. Ông quý trọng những đệ tử thế này: Thật thà, chất phác, chịu khó, ít khi trái lệnh, tình cảm chân thành và thực sự tôn trọng mình. 
     Đoán biết xếp đã bỏ qua cho mình, Nguyễn Hạnh giãi bày thật lòng: Em xin về gặt lúa giúp gia đình là một lý do, còn có lý do thứ hai: Mùa này là mùa lúa chín sớm, chim ngói tràn về nhiều. Ở quê em có nghề bẫy chim vào mùa này. Có gia đình bẫy được hàng mấy trăm con chỉ trong nửa tháng.
     Từ lúc lúa vàng mơ, đỏ đuôi tới lúc gặt xong, không những có cái ăn mà còn đem bán rất đắt, không phải mang ra chợ, có người đến nhà mua mang ra Hà Nội. Nghề này không cần vốn, chỉ cần mua tấm lưới mười lăm đến hai lăm mét, chăng ngang thân cây lúa, đàn chim ngói sà xuống ruộng, đánh động là chim giật mình bay rúc vào lưới. Cứ thế nhặt bỏ vào lồng. Mỗi ngày bắt được trăm con trở lên là ăn chắc.

    Thấy xếp chăm chú nghe, Hạnh vừa nói vừa đứng dây: 
    - Nhân dịp thăm anh, em mang biếu anh ba con đã làm lông. Nguyễn Hạnh ra xe mang vào một túi vải lấy ra ba con đang run rẩy lập cập do bị đau và lạnh, kèm theo một chai rượu quê nấu bằng nếp mới. Nghe vậy Giám đốc nói:
     - Đáng ra cậu không nên đưa đến đây. Cứ để dưới xí nghiệp nhờ cấp dưỡng làm hộ. Xong việc lấy xe xí nghiệp đón tớ xuống cùng vui với anh em. Hạnh thưa: Dạ dưới đó cũng có phần rồi ạ. 
     Giám đốc tiếp lời:
     - Anh em với nhau không cần quà cáp. Nhưng đã lỡ rồi. Bây giờ cậu làm nốt những việc còn lại vì không có người làm. Vợ con tớ  ở Hà Nội cả. Tớ ở đây có một mình, ăn uống tập thể, chỉ ăn sáng thỉnh thoảng nấu nắm mỳ sợi cho qua bữa, mà cũng nhờ tạp vụ nấu giúp. 
    - Việc làm thịt và chế biến em đã quen. Nguyễn Hạnh cầm ba con chim vào bếp, vặt nốt lông tơ còn sót, sau đó bóp ngang thân vào vùng phổi của chim, gần với cánh, chim bị ngạt và chết. Mổ bụng, moi ruột. Bật bếp dầu thui qua cho cháy hết lông tơ. Dùng kéo cất mỗi con làm 4, ướp hành củ thái nhỏ với thìa nước mắm một lúc. Biết rằng xếp làm gì có các loại gia vị nên Nguyễn Hạnh đã mang đầy đủ. Sau đó rán đến lúc cánh dòn là được.       

    Một khay đầy mang lên bàn tiếp khách, mùi thơm ngào ngạt vào mũi, thơm ra khắp phòng, kích thích thưởng thức món ăn xưa nay hiếm. Giám đốc Tôn nói:
   -Cậu sang mời hai Phó Giám đốc lại đây cho vui, nhưng đừng nói ăn uống mà chỉ nói sang xếp Tôn có việc. Tiện tay Giám đốc lấy lọ lạc rang do vợ chuẩn bị sẵn cho chồng mang đi công trường để ăn thêm. Ông đổ ra đĩa, ngồi chờ.
      
     Mấy thầy trò uống rượu với thịt chim  rán và lạc rang rất ngon miệng, nom thỏa mãn lắm. Tuy vậy xếp Tôn cứ nhấp vài ba ngụm rượu vào là bắt đầu đỏ mặt. Một lúc sau anh đặt chén xuống xin phép không uống nữa. Anh chị em trong cơ quan đều biết tửu lượng của xếp kém lắm nên không ai ép. Tuy vậy Anh vẫn nhắc nhở Nguyễn Hạnh từ giờ trở đi không được rời khỏi công trường cho đến lúc phát điện tổ máy số I đấy nhé….

lăng mộ đá toyota thanh hóa