Tình yêu và nỗi nhớ


TÌNH YÊU VÀ NỖI NHỚ ĐẰM THẮM
 MỘT TÌNH THƠ CHÂN MỘC

(Đọc "tuyển tập thơ tình yêu và nỗi nhớ"  của nhà thơ Nguyễn  Quang Huệ )
Nhà thơ  Quang Hoài 
      
      Nguyễn Quang Huệ làm thơ từ những ngày còn là một chàng trai ngồi trên ghế  giảng đường đại học. Công việc của một kỹ sư xây dựng đã cuốn hút anh với niềm say mê mới,  tưởng như hứng khởi thi ca đã tắt trong lòng. Nào ngờ, từ sau nghỉ hưu,  nàng thơ lại trở về đánh thức và giục giã niềm say mê thời trẻ của anh. Và thơ ca lại đến với trái tim nhạy cảm của anh như một duyên nợ không thể dứt tình. Chỉ trong vòng gần 20 năm, anh đã cho ra mắt bạn đọc 11 tập thơ và một tập tản văn, trong đó có 5 tập thơ viết cho lứa tuổi học trò.
     Nguyễn Quang Huệ là một nhà thơ gặt hái được khá nhiều thành công trong lĩnh vực thơ  viết cho lứa tuổi hồng, một lứa tuổi hết sức ngây thơ và hồn nhiên trong sáng. Với năm tập thơ viết cho lứa tuổi này:  Gà mẹ gà con, Chuyện gấu và mèo,  Dê trắng dê đen,  Công chúa ếch và Bắc cầu vồng  xuất bản trong những năm gần đây,  đúng như nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo nhận định: “… đã làm sinh khởi cho không khí thơ viết cho thiếu nhi ở ta hiện nay vốn nhiều năm quá bình lặng. Không có một tâm hồn trẻ thơ trong con người thất thập ấy thì không thể viết ra được  những tập thơ như thế...”
     Đó là sự khẳng định về thơ viết cho thiếu nhi của anh. Còn thơ viết về người lớn và cho người lớn thì sao? “Tuyển tập thơ tình yêu và nỗi nhớ ra mắt bạn đọc nay mai sẽ trả lời câu hỏi này. Giờ đây trên tay tôi là bản thảo tập thơ đó. Tôi xin nói đôi điều về những cảm nhận của mình trước khi tập thơ được xuất bản, ra mắt bạn đọc.
     Tuyển tập thơ tình yêu và nỗi nhớ ” là một tuyển thơ được  Nguyễn Quang Huệ lựa chọn theo ý thích riêng của mình từ 5 tập thơ đã xuất bản: Dòng sông ký ức, Cánh én mùa xuân, Chợ quê,  Ba bậc thềm nhà, Cửa khép hờ và một số bài thơ anh mới viết gần đây. Đây chưa phải là toàn bộ thơ Nguyễn Quang Huệ viết về người lớn và cho người lớn mà chỉ là một phần đời của thơ anh,  một phần diện mạo anh. Nhưng đó là một phần quan trọng nhất, phần sâu kín nhất của tâm hồn anh,  được quy từ các bài về một chủ đề: Tình yêu và nỗi nhớ. Gần trăm bài thơ trong tuyển thơ này như những lát cắt  cuộc đời nhỏ lẻ hợp thành một lát cắt lớn thể hiện phần cơ bản nhất dung mạo, tinh thần tâm hồn nhà thơ Nguyễn Quang Huệ. Theo tôi, phần cơ bản đó chính là một tiếng thơ lão thực, ẩn chứa một trái tim trong sáng và đôn hậu, được thể hiện bằng những lời thơ mộc mạc, giản dị, đôi khi ít dụng công gọt rũa, thôi sao kỹ lưỡng, nhưng hết sức tha thiết và chân thành. Tôi thiết nghĩ, chúng ta đồng cảm và sẻ chia với Nguyễn Quang Huệ chính là đồng cảm sẻ chia với tiếng thơ đó,  với phần tâm hồn đó của anh, đồng cảm và sẻ chia với tình yêu và nỗi nhớ đằm thắm một tình thơ chân mộc, chứ không phải ở sự dụng công  ngôn từ, hình ảnh, hình tượng hay thi pháp thơ hiện đại. Chỉ như vậy cũng là một tiếng thơ rất đáng quý và đáng  trân trọng. Tôi quý thơ anh chính là quý tiếng thơ đó. 
      Đây là hình ảnh một bà mẹ Diễn Châu từ nhà quê Xứ Nghệ ra đô thành thăm cháu “mang cả giọng quê lên tàu”  được diễn tả qua bài thơ hai khổ thơ bằng lời chân mộc của mẹ:
“ Thương con nhớ cháu vô chừng 
Tui đi thăm nó khi ưng mới về 
Tỉnh ngoài không nói mô tê
Quê ta như rứa ai chê mặc người.

Cháu tui đầy cữ hôm rồi 
Bữa ni bà  mới rảnh rơi lên tàu 
Một toa đầy tiếng Diễn Châu
Không quen cũng biết bạn bầu đồng hương”
Những câu thơ giản dị, thật thà rất mực, không hề có một chút kỹ xảo tân kỳ,  cứ tự nhiên khi được thốt ra từ tấm lòng của mẹ mà tha thiết ân tình, đậm đà tâm hồn Xứ Nghệ.
Yêu biết bao “Một toa đầy tiếng Diễn Châu”
Yêu biết bao “ Mẹ tôi mang cả giọng quê lên tàu”!
     Đây là  “Chợ quê”, nơi hội tụ bộ mặt văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần của làng quê Việt. Với Nguyễn Quang  Huệ, đó còn là nơi gặp gỡ, đoàn tụ bạn bầu,  chia sẻ nhớ thương. Mặc dù " Chợ quê " chỉ có: " Rổ rau,  mẹt cá, mớ tôm / Đôi ba hàng thịt, dăm con lợn gà / Vài ba chục chứng bày ra... ", nhưng đó là nơi:
“ Trước là gặp bạn, sau là đổi trao”. Và thật dung dị khi anh bộc lộ tâm tình của người quê đi chợ,  không còn là nơi mua bán đổi trao nữa,  mà là chợ tình nghĩa, chợ  tình người:
“ Tiền nhiều mặc những đâu đâu 
Chợ quê  góp nhặt  lá trầu quả cau. 
Cảnh quê nghèo túng có nhau
Không đi nhớ bạn nhớ bầu lại đi...”.
      Những câu thơ lục bát tưởng rất mòn mà sâu lắng, mà  da diết, ai bảo chỉ có thánh thót du dương? 
     Đây nữa, " Ba bậc thềm nhà", nơi không ai sinh trưởng ở làng quê Việt lại không gắn bó thiết tha mặn nồng như cánh cò, cánh võng, bờ tre, bến nước, sân đình ... Nguyễn Quang Huệ phát huy sở trường lục bát dân dã của mình:
“ Thân thương ba bậc thềm nhà 
Đi vào bao lượt đi ra bao lần
Mỗi ngày mấy chục bước chân 
Hết lên lại xuống,  ngay sân nhà mình.

Ung dung như chốn cung đình
Nhà mình mình ở,  thềm mình mình đi 
Đậu nghè bái tổ vinh quy
Cũng từ chập chững Cô dì đỡ nâng".

      Đó không chỉ là nơi “ mình ở ”, “ mình đi ” ung dung tự tại thoải mái, không chỉ là nơi trở về “ bái tổ vinh quy ” khi thành danh, thành  tài,  mà  còn là nơi “ đỡ nâng ” chắp cánh cho con người đi ra với cuộc đời rộng lớn. Bài thơ nhắc nhở nhẹ nhàng mỗi người không bao giờ được quên cội nguồn, quên nơi chôn rau cắt rốn, cũng có nghĩa là không được quên gốc gác,  truyền thống, tổ tiên từ “ Ba bậc thềm nhà ”:
“Từ sĩ tốt đến quân vương
Nào ai quên lúc náu nương thềm nhà 
Ngàn đời từ thủa ông cha
Lớn khôn, khờ dại từ ba bậc thềm”.
      Câu chữ hết sức mộc mạc,  giản dị, mà ý tứ thâm sâu khôn cùng.  Từ “Ba bậc thềm nhà” ấy,  từ cái  “Chợ quê” ấy,  Nguyễn Quang Huệ liên tưởng nhắc nhở chính mình mà động đến tâm hồn bao người ra đi “từ lũy tre làng” mỗi khi “ Xa quê”.
“ Ra đi từ lũy tre làng
Trai quê lên phố đa mang cuốc cày
Từ ngày xa ruộng đến nay
Tay chai đã lặn để thay bút cầm”.
Nghĩa là nghề nghiệp, chức phận có thể đổi thay,  nhưng tấm lòng con người “Trai quê” thì không thể  đổi  dạ thay lòng,  dẫu cho “Sáo diều xa vắng bao năm / Bờ xôi ruộng mật đã nằm vào tranh”, dầu cho “Tưởng quê nhà là  mảnh đất lành”,  như  cánh chim không đậu mà bay đến thành phố phồn hoa đô hội để rồi  “Nào ngờ lên phố ẩn danh cả đời”. “Xa quê” là sự thổ lộ tấm lòng của  tác giả  đối với quê hương bản quán,  nơi  sinh dưỡng mình: từ thuở nằm nôi. Đó là một nét văn hóa  đậm đà bản sắc dân tộc, một khi người ta không “ Vong quê,  vong quốc”. Sự chân thành của tác giả trong ý thơ sâu lắng của anh đã chinh phục  tôi về sự gợi mở một giá trị của văn hóa dân tộc mà ngày nay đang có nguy cơ mai một. 
      Cuối cùng không thể không nói đến thơ Nguyễn Quang Huệ viết về tình yêu. Nào là “Chum nếp”: “ Mấy năm chum nếp vẫn đầy / Chỉ chờ cánh thiếp tung bay gọi mời”, để rồi  “Công chum chờ đợi bao ngày / Xin đừng trách mối tình này làm chi”. Nào là “Tiễn nàng”:
“ Thế là nàng đã sang sông / Nàng đi lấy chồng tôi ở lại sau ”, 
để rồi “ Tình yêu như một đóa hồng/ Nhưng còn gai nhọn mà không trọn lời”.
Nào là “ Rượu tình ” kể về một cô gái Ba Vì mời về uống rượu trong khi cô ở ngay tại Hà Nội, rất gần mình “ Giữa lòng Hà Nội thân quen / Sao em không ngỏ chút men mơ màng” nhưng cái dáng  người và đôi mắt đã hút hồn anh  “Cao cao dáng ngọc thon đầy / Mắt nhìn gom hết trời mây vào mình”, để rồi chàng nhà thơ mơ màng trách cứ vẩn vơ trong khát vọng yêu đương :
“ Em xinh là của mọi người
 Ba Vì có rượu em mời những ai ”?
 “Rượu tình chưa uống đã say
Rượu lòng chỉ một chén này ngả nghiêng”
      Chung quy lại, trong thơ tình Nguyễn Quang Huệ luôn luôn thấp thoáng một bóng hồng, gần và  xa, xa và gần,  tưởng với tới mà không thể với tới, tưởng bắt được mà không thể bắt được, trở thành khao khát, trở thành đợi mong,  nhưng vẫn cứ muốn được mãi mãi “ Một lòng bên anh ”  như một hoài cảm,  như một  vọng ước. Ước muốn của em thật cao đẹp,  mang đầy tính nhân văn, nào là  “Em muốn làm dòng sông/ Cho thuyền anh xuôi ngược” , nào là “ Em muốn là nhành hoa / Tỏa hương thơm dìu dịu”, nào là “ Em muốn là thinh không / cho lòng anh  tĩnh lặng”, nhưng cuộc đời đâu chỉ có màu hồng, bởi  em đâu là gió,  là dòng sông ngọn cỏ,  là hoa, là thinh không, nên em vẫn phải trở về chính em:
“ Nhưng thương anh mặn nồng 
Như lòng em vẫn ước 
Dù anh không nhận được 
Vẫn một lòng bên anh...”.
      Đó là lời cô gái hay chính Nguyễn Quang Huệ đã viết về người vợ của mình hoặc hóa thân làm cô gái  để bày  tỏ  tâm tình? Có lẽ  chỉ Nguyễn Quang Huệ biết rõ nhất. Nhưng  bóng Hồng và một tình yêu đơn phương với những khát khao khát đợi thì luôn ẩn hiện dang dở trong thơ anh. 
      Tôi xin khép lại bài viết của mình ở đây. Xin chúc mừng nhà thơ Nguyễn Quang Huệ với “ Tuyển tập thơ Tình yêu và nỗi nhớ ” như một chùm quả đầu mùa đang dần chín và  tỏa hương thơm. Hy vọng bạn đọc sẽ  tìm được sự sẻ chia và đồng cảm với tuyển tập thơ này. 

Phố Vương Thừa Vũ - Hà Nội Ngày 21 -5 - 2019
Nhà thơ Nguyễn Quang Hoài 
“ Hội nhà văn Việt Nam "


lăng mộ đá toyota thanh hóa