( Hồi ký của Nguyễn Quang Huệ )
Tôi ra trường đầu năm 1962 và được phân
công về Viện Thiết Kế Dân Dụng Bộ Kiến Trúc. Trong quãng thời gian từ 1963 đến
1965 tôi may mắn được gặp Bác hai lần.
Lần thứ nhất: Đó là ngày 17 tháng 3 năm 1963 chúng tôi
đang làm việc ở công trường khu tập thể Kim Liên ( Hà Nội ) thì có đoàn xe 3
chiếc: một xe màu đen và 2 xe com măng ca đi vào công trường. Chẳng có một
thông báo nào trước đó nên không ai để ý. Đến khi có mấy người trên xe xuống
trước mở cửa, thấy một cụ già bước ra hao hao giống Bác thế là mấy người hô to
Bác Hồ đến, Bác Hồ đến. Cả công trường náo động hẳn lên người nọ truyền tai
người kia, bỏ hết công cụ đang làm việc, hướng theo đám đông chạy tới. Chỉ một loáng sau đã đông nghịt hàng mấy trăm
người, không còn chỗ chen chân. Vậy là Bác đứng giữa một khoảng trống rộng do
các đ/c bảo vệ và ban chỉ huy công trường dãn dẹp. Ban chỉ huy cử ngay bảo vệ
đem một cái bàn gỗ và micro ra cho Bác đứng nói chuyện ngay tại hiện trường.
Những tiếng hô vang lên: Hồ Chủ Tịch muôn năm, Bác Hồ muôm năm. Ai nấy đồng thanh
hưởng ứng. Tất cả đều rạng rỡ vì được gặp Bác, một điều mong ước mà không phải
người nào cũng may mắn được gặp.
Bác giơ tay ra hiệu cho mọi người yên lặng. Mọi người im phăng phắc để
nghe Bác nói chuyện. Bác nói đại ý: Hôm nay Bác về thăm Kim Liên, thăm các cháu
đang xây dựng khu nhà mới tại đây. Bỗng Bác hỏi Kim Liên là gì các cháu biết
không? Mọi người suy nghĩ để trả lời nhưng Bác giải thích luôn: Kim là vàng,
liên là sen. Kim Liên là bông sen vàng, thật quý thật đẹp có phải không? Mọi
người vỗ tay nhiệt liệt hưởng ứng theo cách giải thích của Bác. Các cháu đang
xây dựng khu tập thể Kim Liên sao cho đẹp, cho bền chắc, chất lượng cho tốt.
Nếu thực hiện được như vậy năm sau Bác lại về thăm Kim Liên. Cả đám đông vỗ tay
vang dậy và hứa sẽ làm theo lời Bác để năm sau lại đón Bác về thăm. Buổi nói
chuyện tuy ngắn ngủi nhưng chúng tôi nghe như nuốt từng lời Bác nói. Sau đó Bác
chúc mọi người mạnh khỏe, công tác thật tốt. Các đ/c hướng dẫn Bác vào thăm nhà
ăn của khu tập thể, và hướng dẫn Bác ra xe đi theo lối khác mà không quay lại
đường cũ. Bao người hụt hẫng tiếc nuối vì đứng đợi Bác quay ra. Nhưng Bác đã đi
khỏi công trường lâu rồi mà không ai biết.
Thực ra trước lúc xuống xe Bác đã quan sát, kiểm tra một vòng những ngôi
nhà 4 tầng đã lắp ghép xong. Bốn nhà khu A đã có người ở, đó là các chuyên gia
Triều Tiên và chuyên gia Liên Xô. Mấy ngôi nhà khu B mới lắp xong và đang hoàn
thiện. Tuy vậy đường sá vẫn còn ngổn ngang. Vài khu đất trống chưa xây dựng
công trình, một số cơ quan tranh thủ trồng khoai, trồng rau để cải thiện bữa ăn
cho tập thể.
Khu tập thể Kim Liên ứng dụng phương pháp lắp ghép tấm lớn của Triều
Tiên lần đầu được xây dựng tại VN. Những khu nhà 4 tầng lắp bằng những tấm tường
lớn đúc sẵn bằng bê tông xỉ có cốt thép, để sẵn những mối nối để hàn với nhau.
Sau khi đổ bê tông vào khuôn, cấu kiện được chuyển vào buồng hấp bằng hơi nước nóng
100 độ trong 24 giờ. Lúc đó bê tông đã ninh kết gần 100% cường độ thì được đem
ra hiện trường chuẩn bị lắp ghép bằng cần trục tháp.
Năm 1954 ký kết hiệp định đình
chiến Giơ ne vơ. Năm 1958 Bác đi thăm một số nước XHCN trong đó có Triều Tiên,
Bác thấy họ xây dựng theo cách này rất nhanh nên đã đặt vấn đề với bạn giúp VN
áp dụng công nghệ này. Thế là chuyên gia bạn đã được cử sang, phía VN cũng cử
thực tập sinh đi Triều Tiên học tập. Chỉ mấy năm đã hình thành khu tập thể
khang trang và đẹp đẽ. Khu tập thể Kim Liên ra đời đã giảm bớt khó khăn về chỗ
ở của bao cán bộ và chuyên gia các nước lúc bấy giờ.
Công lao to lớn của Bác đối với chúng ta không gì so sánh được, phải
không các bạn…Bác đã đi xa 48 năm nhưng những kỷ niệm trong tôi chưa bao giờ
phai mờ và luôn thầm hứa với Bác sẽ làm việc thật tốt, sống gương mẫu noi theo
tấm gương của Bác…
Lần thứ hai:
Khoảng tháng 11 – 1965 tôi và đoàn đại biểu Đoàn Viện Thiết kế vinh dự
được mời dự đại hội Đoàn các cơ quan Trung ương họp tại hội trường Bộ Lao Động.
Các đại biểu được thông báo sử dụng quần áo tối màu để tránh máy bay địch. Lúc
đó tôi là Ủy viên BCH Đoàn Viện và là bí thư Chi Đoàn Thiết kế 1, là đơn vị xuất sắc ba năm liền đươc công nhận tổ LĐXHCN (lao động xã hội chủ nghĩa) của Đoàn
Bộ Kiến Trúc nên may mắn được mời tham gia Chủ Tịch Đoàn.
Khi đ/c Đoàn Tiến Duyệt Bí thư Đoàn đang đọc báo cáo tổng kết phong trào "Ba sẵn sàng" của Đoàn các cơ quan Trung ương được khoảng 15 phút, chúng tôi nghe
tin Bác sẽ đến Đại hội, cả hội trường nhốn nháo hẳn lên, chẳng ai nghe gì nữa.
Thấy không khí ồn ào, đ/c Duyệt dừng lại và đề đại biểu trật tự ngồi tại chỗ chờ
đón Bác. Khoảng 10 phút sau Bác đến, cùng đi có Thủ Tướng Phạm Văn Đồng. Cả hội
trường trên 450 đại biểu đứng dậy vỗ tay vang dậy đón chào Bác. Bác và Thủ
tướng đi thẳng lên Đoàn Chủ tịch. Đưa tay ra hiệu cho chúng tôi yên lặng, Bác
nói: Bác và đ/c Thủ Tướng thay mặt Trung ương Đảng và Chính Phủ đến thăm Đại
hội và nói chuyện với thanh niên về phong trào “Ba Sẵn sàng”. Trung ương Đoàn cũng
đã báo cáo những thông tin cần thiết cho Bác.
Trong số 450 đại biểu dự Đại hội này có 113 cháu gái, có 120 cháu quê
miền Nam, như thế là tốt. Số cháu gái đó chưa phải là nhiều cho nên các cháu
phải cố gắng vươn lên. Phong trào "Ba Sẵn sàng" đã có thành tích
khá, nhưng phải khiêm tốn, chớ phô trương hình thức.
Anh Phạm Tiến Duyệt có ý muốn thanh minh
nhưng Bác đụng nhẹ vai anh Duyệt tỏ ý nhắc nhở, sau đó Bác nói tiêp:
Trong số hơn 45.000 đoàn viên, thanh niên cơ quan trung ương ghi tên
tình nguyện "Ba sẵn sàng", mới có một nửa được công nhận. Số còn lại phải làm thế
nào xứng đáng được công nhận danh hiệu "Ba Sẵn sàng". Các cháu phải ra sức phấn đấu hơn
nữa.
Mấy năm qua các cháu đã giúp các bộ, ngành và chính phủ hoạt động tốt,
hoàn thành nhiều nhiệm vụ quan trọng được giao. Bác nhắc các cháu phải đẩy mạnh
thi đua giữa địa phương này với địa phương khác, ngành này với ngành khác, cơ
quan này với cơ quan khác để học tập lẫn nhau và cùng nhau tiến bộ. Các cháu nữ
phải học tập phụ nữ Nam Ngạn và phụ nữ thôn Bùi…
Đến phần khen thưởng: Bác tặng huy hiệu của Người cho 24 đoàn viên xuất
sắc. Đọc tên từng người, đến số 16 là Bùi Ngư, khác với thông thường, Bác đọc
chậm, nhỏ hơn cả trích ngang, đột nhiên Bác hỏi Cháu Bùi Ngư đâu? đ/c Ngư lúng
túng hồi hộp đứng dậy: Thưa Bác Cháu đây ạ. Bác đọc chậm: Bùi Ngư, dân tộc
Mường, Ký thuật trung cấp điện Viện Thiết kế Dân Dụng bộ Kiến Trúc. Bác dừng
lại nói khôi hài: Bác tưởng cháu làm nghề nuôi cá chứ? Cả hội trường cười ồ vì
câu hỏi bất ngờ, dí dỏm của Bác, vỗ tay tán thưởng, phấn chấn rất lâu. Điều đó
chứng tỏ Bác rất quan tâm và khích lệ đến các cán bộ là người dân tộc…
Kết thúc buổi nói chuyện bác nói: Bác nhờ các cháu đại biểu dự Đại hội
hôm nay chuyển lời hỏi thăm thân ái của Trung ương Đảng và Chính phủ đến các
cháu đoàn viên và thanh niên đang công tác, sản xuất, chiến đấu và học tập ở
các địa phương…
Bác xin phép ra về. Cả hội trường đứng dậy tiễn Bác và tràn ra cửa để
được gần Bác lần nữa, nhưng các đ/c bảo vệ đã đưa bác đi ra bằng cửa khác. ..
Tôi ngồi cách Bác một hàng ghế, bàn trước bàn sau trên Chủ tịch đoàn,
lòng lâng lâng niềm vui hạnh phúc.
Các bạn ạ, Làm công tác Đoàn cơ sở cũng có lúc được may mắn như vậy đấy.
Tôi đã được gặp Bác hai lần…
Hà Nội ngày 18 - 5 - 2017
Hà Nội ngày 18 - 5 - 2017