Mẹ đã đi xa ba bảy mùa lá rụng
Con nhớ như in những tháng ngày
Chiếc ghế mẹ ngồi còn nguyên kỉ niệm
In bóng Người như vẫn còn đây.
Bàn tay nhỏ suốt ngày bận rộn
Cái liềm, cái cuốc con dao
Cơm chiều xong, nghỉ ngơi một lúc
Lại quay sang thái chuối, băm bèo.
Và cứ thế mỗi ngày cứ thế
Hết cấy trồng đến con lợn con gà
Lúa đồng đợi bón phân làm cỏ
Suốt một đời lòng mẹ xót xa.
Ngắm nhìn ảnh mẹ năm xưa
Mẹ yên giấc ngủ con chưa báo đền
Cầu mong mẹ trọn giấc tiên
Trên cao mẹ vẫn dõi nhìn cháu con...
Tháng ba bông cải đã già
Mẹ ngồi bấm đốt chờ hoa loa kèn
Ngày xuân chưa hẹn nên duyên
Vấn vương gió rét thăm miền ngô khoai.
Lập xuân ngày rộng tháng dài
Mẹ khâu áo ngoài, chằm lại áo tơi
Tháng tư đỗ chín khắp nơi
Trải vàng thửa ruộng chờ người thu gom.
Tiết trời chuyển Hạ tháng năm
Đầy bồ đỗ lạc đậu tằm đậu tương
Mùa giáp hạt hết tai ương
Không lo thiếu đói lệ thường dân quê...
Hà Nội 22 tháng 3 . 2025
BUỔI SÁNG
Từ mờ sáng
Tiếng gà canh ba treo trên ngọn tre
Tiếng chuông chùa lăn theo làn gió
Từ đầu ga, cuối phố
Mẹ xuống giường
Tìm ánh lửa đầu đông.
Rổ rau thơm, cây giống chờ qua đêm giông
Ngái ngủ
Vẫn im lìm trong rổ
Chân mẹ nghèo bơi trong bão tố
Gánh gồng hi vọng vu vơ
Đi chợ sáng kịp phiên các bạn đang chờ
Bán đắt, mua may bao giờ cũng ước
Để trưa về có thêm tấm bánh đồng quà
Cho những đứa con thơ bé ở nhà
Chờ mẹ...
BA BẬC THỀM NHÀ
Thân thương ba bậc thềm nhà
Đi vào bao lượt, đi ra bao lần
Mỗi ngày dăm chục bước chân
Hết lên lại xuống ngay sân nhà mình.
Ung dung như chốn cung đình
Nhà mình mình ở, thềm mình mình đi
Đậu nghè bái tổ vinh quy
Cũng từ chập chững cô dì đỡ nâng.
Từ sĩ tốt, đến Quân vương
Nào ai quên lúc náu nương thềm nhà
Ngàn đời từ thuở ông cha
Lớn khôn, khờ dại từ ba bậc thềm...
NGỦ NHÀ
Về quê ngủ ở nhà mình
Mà sao trăn trở những hình bóng ai
Mẹ cha xa khuất lâu rồi
Anh em cũng đã một thời quy tiên.
Một mình bao nỗi truân chuyên
Nhớ từng gương mặt dịu hiền xa xưa
Một thời sum họp sớm trưa
Một thời kẽo kẹt võng đưa chiều hè.
Ổ rơm chút ấm đông về
Anh em chen chúc chốn quê đầu đời
Thời gian nay đã xa rồi
Về quê tôi ngủ với tôi một mình.
Năm gian nhà ngói xinh xinh
Đóng chặt của, điện lung linh sáng đèn
Lên giường nhắm mắt chưa quen
Mở băng ca nhạc đêm đen lùi dần.
Biết ma chẳng nhát người thân
Mèo chui cửa, chuột chạy trần tìm nhau
Gió lùa rung tấm tôn nâu
Còi tàu loang rộng báo hầu hết đêm.
Một mình lại một mình thêm
Giấc quê chưa trọn một đêm ngủ nhà...
Hà Nội 14. 2. 2025
BA NGÀY TẾT
Ngày 30 tháng chạp
bày cỗ cúng tất niên
hoa đào, quất đủ tên
mâm quả màu ngũ sắc.
Trước giao thừa bà nhắc
nhớ xôi chè trầu cau
bánh chưng xanh đúng màu
rượu nếp nhà tự nấu.
Hương trầm thơm êm dịu
nến lung linh ánh đèn
gà luộc cúng tất niên
hết giao thừa hưởng lộc.
Ngày mồng 2 tiếp tục
đi chúc tết mọi nhà
đến thăm hỏi thông gia
cùng bà con khối phố.
Ngày mồng 3 bách bộ
đến chúc tết thầy cô
du xuân vãn cảnh chùa
chiều hóa vàng hết tết...
RƯỢU XUÂN
Xuân vui với rượu nếp nhà
hoa vàng nếp cái do nhà tự đun
rượu Tây bao loại pha cồn
sao bằng rượu trắng của thôn tự làm.
Rượu nhà xin chớ có ham
uống nhiều hại ruột hại gan ích gì?
vài ly mời bạn cố tri
không quá chén để mất đi tình người
uống chừng vừa đủ cho vui
xuân này hy vọng mọi người nhắc nhau...
CHÀO XUÂN ẤT TỴ
"Năm qua thắng lợi vẻ vang"
năm nay đất nước rộn ràng vào xuân
giao thừa tiếng pháo vang ngân
sắc màu hòa quyện muôn lần hơn xưa
Rợp trời cờ đỏ đung đưa
bay theo chiều gió giữa mùa chuyển giao.
Kỷ nguyên mới đã mở đầu
nước nhà rồi sẽ mạnh giàu phồn vinh
bạn bè trân quý nghĩa tình
mùa đông qua, sẽ chuyển mình vào Xuân
én vui sải cánh xoay vần
về phương Nam hưởng tiết xuân từng đàn
người vui đón tết rộn ràng
chào xuân Ất Tỵ mai vàng đua chen...
Hà Nội ngày 18 - 1 - 2025
( Tặng Phạm Thùy Dương )
Em gái Lào Cai giữa thủ đô ánh sáng
từ Cốc Lếu quê hương, rừng núi bao quanh
Thành phố Lào Cai sâu nặng nghĩa tình
nơi em học như cái nôi chắp cánh.
Fan si pan ngọn núi cao mặc định
Học trường chuyên kết thúc ở quê nhà
Em lại thi đỗ tiếp trường xa
Ở Pa ri xứ hoa hồng rực rỡ..
Em đang sống ở nơi xa lạ
Nước sông Sen có trong như dòng nước Nậm Thi?
Trường Pa ri em ước ao từ bé
Dưới trời Tây em hy vọng những gì.
Nước Pháp đã nâng bước em đi
Từ miền núi Fang si em đi ra thế giới
Bằng thạc sĩ ma két tinh đang đợi
Phạm Thùy Dương em xứng với tên mình...
Hà Nội ngày 20 - 12 - 2024
( Thân tặng k s Văn Đức Lợi bài thơ chép lại )
Anh kể tôi nghe câu chuyện ngày xưa
nét mặt bâng khuâng nhớ nhung khó tả
vẫn tìm kiếm một bóng hình quen lạ
một ước mơ vẫn cứ mãi đợi chờ...
Hai gia đình đã kết nối xe tơ
quả cau lá trầu làm giàu câu chuyện
cho hai trẻ quý yêu, thương mến
để hai nhà thắm thiết nghĩa thông gia.
Thời gian trôi tháng lại ngày qua
trai nhập trường, gái ở nhà chăm lo hợp tác
dẫu chưa nắm tay, chưa một lần hôn ước
trong mối tơ lòng vẫn dành trọn tình nhau.
Anh đã yêu và mãi muốn được yêu
rời xa quê đã bao lần thư đi từ lại
phút nông nổi của một thời con gái
em đã xiêu lòng trước cám dỗ gièm pha.
Trả lại trầu cau hủy hôn ước hai nhà
để sang sông với người trai khác
con tim thét gào anh không sao ngăn được
đành phải chôn vùi một mối tình riêng!
Mấy chục năm chỉ ao ước thiêng liêng
chỉ mong sao gặp em lần cuối
nhưng mơ ước ngày càng chới với
dẫu xa mờ người có biết cho chăng?...
Hà Nội ngày 26 . 10 . 2019
( Kính tặng doanh nhân, thầy thuốc ưu tú Đinh Thị Phỉn
tỉnh Hòa Bình )
Cuối Thu ai xui ta gặp nhau
mà lòng ghi dấu ấn thêm sâu
Nhà văn Hà Nội cùng doanh nghiệp
kỷ niệm 20 năm từ mở đầu.
Ngày Thu sắp hết chờ Đông tới
tiệc tùng, bánh trái xếp đầy mâm
thơ rượu hòa nhau niềm vui mới
câu hát xứ Mường ngọt như rượu tăm.
Pha rượu vào thơ bằng cao gạo
êm dịu như măng với lá rừng
em gái Kim Bôi xinh đẹp thế?
xứ Mường khăn trắng, áo chùng lưng.
Y dược cổ truyền mới hai mươi
mà nên danh tiếng khắp xứ người
diện mạo hôm nay đồ sộ thế
chúc người cầm lái mãi xinh tươi...
Kim Bôi Hòa Bình ngày 28 tháng 10 - 2024
Diễn Hạnh ơi mắm mặn tự thuở nào
vào mâm cơm thêm đậm đà cà muối
rau ngoài vườn xanh non tơ mời gọi
luộc hay xào có từ buổi hồng hoang.
Vị ngọt bùi mắm cáy chấm rau lang
cơm độn khoai nuôi anh hùng thi sĩ
rẻo cát pha ươm mầm thêm mùi vị
của quê nhà không lẫn được nơi đâu.
Chim sẻ về làm tổ mấy hàng cau
mẹ chăm chút dàn trầu xanh biếc
đất quê ta qua một thời oanh liệt
đã xây nên bao sự tích anh hùng.
Đường làng giờ xe chạy rộng ung dung
trường Trung học phổ thông ngay đầu xã
con em ta như một vườn hoa nở
so với thị thành không khác là bao.
Chuông nhà thờ dìu dặt nhả từng câu
báo tin vui mỗi ban mai thức dậy
tiếng nguyện cầu rộn ràng từ nơi ấy
nhắc nhở lòng luôn giữ lấy quê hương...
( Trích trong tập hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
( Thơ vui tặng nữ Kiến trúc sư Tạ Minh Hải, cùng đi I Raq trả nợ năm 1988 - 1990 )
Cả công trường chỉ có một mình em
Như bông hoa giữa bạt ngàn sa mạc
Khi em sang bao người thêm náo nức
Muốn hỏi thăm nhưng cửa đóng then cài.
Người chung quanh vây kín khắp vòng ngoài
Tựa đàn muỗi giữa trời đêm đèn sáng
Em trong đó như bình minh ló rạng
Chỉ cần nghe giọng nói cũng được mà.
Cả công trường chỉ có một bông hoa
Ngót ngàn người chỉ mình em khác giới
Mấy tháng nay quay cuồng như muỗi đói
Khi em sang sáng chói cả bầu trời.
Thôi em đừng đi làm nữa em ơi
Ra công trường làm chi cho bụi bậm
Em cứ ở nhà cho bạn bè được ngắm
Việc công trường nhiều ít các anh lo.
Chỉ cần tươi như hoa nở giữa mùa
Làm đẹp Việt Nam ở xứ người Ả Rập
Các anh mong không có gì khuất lấp
Hết hợp đồng ta về lại cố hương...
( Bát Đa tháng 1 năm 1989 )
Xa quê gần trọn cuộc đời
Ngôi nhà vẫn đợi một thời nắng mưa
Song thân khuất bóng mây lùa
Khói hương quấn quýt bao mùa đổi thay.
Về nhà đứng trước hiên tây
Nhớ ngày bé bỏng mẹ thầy nâng niu
Bóng đa đã ngả sang chiều
Sương mai chất chứa bao điều vấn vương.
Tình đầu chạm ngõ yêu thương
Có ai còn nhớ con đường xưa nay
Ngõ nhà vẫn ở chốn này
Tối trời gửi tiếng thở dài cho nhau.
Bóng chiều xô lệch hàng cau
Cây cầu ba nhịp đợi đầu làng tôi
Đi xa lòng vẫn bồi hồi
Yêu quê yêu cả những người dân quê...
( Trích trong tập hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
Năm tôi 17 tuổi trong làng đã có người cưới vợ gả chồng cho con. Các đôi ấy thường cùng tuổi hoặc vợ hơn chồng một vài tuổi. Lúc đó chưa có luật hôn nhân, gia đình nên phần nhiều tảo hôn.' Có người còn đi học cấp hai đã có con gọi bằng bố. Mẹ tôi cũng lo xa, nên đã đặt trầu dạm ngõ cho cô bạn láng giềng, mặc dù tôi chưa biết ý định của bà. Ngỡ ngàng khi biết tin ấy tôi rất đường đột. Khi công việc đã xong. Tôi có bài thơ về việc này như sau:
TÌNH QUÊ
Đi học vừa về đến nhà
Mẹ cười gọi lại rằng bà chọn dâu
Nói rằng mẹ đã bỏ trầu
Hỏi O Mận đấy xa đâu trước nhà
Xóm giềng chẳng ở đâu xa
Gái ngoan xinh đẹp mặn mà có duyên
Má tuy không lúm đồng tiền
Nết na, thùy mị, rất hiền, dễ thương.
Nghe xong lòng cũng vấn vương
Nhưng còn đi học yêu đương vội gì?
Lời Người nói lại nói đi
Học thì cứ học lo chi việc này
Hãy xem anh Đệ xóm Tây
Cũng cùng tuổi đấy mà nay cưới rồi
Cũng cùng đi học đấy thôi
Anh lo vợ sớm cho tôi được nhờ
Gái xinh họ chẳng đợi chờ
Mình không ước được như mơ khó tìm...
Làm cha mẹ lo cho con
Là điều dễ hiểu chẳng còn đúng sai
Chuyện xưa tuy vẫn còn dài
Nhưng xin dừng lại một bài tình quê...
( Trích trong hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
Mấy năm chum nếp vẫn đầy
Chỉ chờ cánh thiếp tung bay gọi mời
Nhà gần tình vẫn chơi vơi
Có duyên không phận nhận lời chia tay
Công chum chờ đợi bao ngày
Xin đừng trách mối tình này làm chi ...
( Trích trong tập hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
Thế là nàng đã sang sông
Nàng đi lấy chồng tôi ở lại sau
Ngậm ngùi chẳng trách chi nhau
Nỗi buồn dấu kín chôn sâu vào lòng.
Tình yêu như một đóa hồng
Nhưng còn gai nhọn mà không trọn lời
Còn lo những việc xa xôi
Sợ không lấp được đầy vơi cho nàng.
Thế rồi nàng bước sang ngang
Thời gian đâu mãi dở dang đợi chờ
Thôi đừng trách cứ vu vơ
Tiễn nàng bằng mấy vần thơ của mình...
( Trích trong hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
Quê tôi ở Diễn Hạnh, Diễn Châu, Nghệ An. Làng tôi là làng thuần nông rất gần Ga Chợ Sy nên nỗi lần tàu vào ga, nghe tiếng còi tàu là biết mấy giờ. Đường làng nay là đường tỉnh lộ đã đổ bê tông nhựa rộng rãi, nên ngày đêm tấp nập người xe qua lại. Làng nay như phố, hàng hóa rất nhiều.
Mỗi lần về quê tha hồ ôn lại những kỷ niệm xưa. Tôi có bài thơ NGỦ NHÀ từ cách đây vài chục năm như sau:
NGỦ NHÀ
Về quê ngủ ở nhà mình
Mà sao trăn trở những hình bóng ai?
Mẹ cha xa khuất lâu rồi
Anh em cũng đã một thời quy tiên.
Một mình bao nỗi truân chuyên
Nhớ từng khuôn mặt dịu hiền xa xưa
Một thời sum họp sớm trưa
Một thời kẽo kẹt võng đưa chiều hè.
Ổ rơm chút ấm Đông về
Anh em chen chúc chốn quê một thời
Thời gian nay đã xa rồi
Về quê tôi ngủ với tôi - một mình.
Năm gian nhà ngói xinh xinh
Đóng chặt cửa, điện lung linh sáng đèn
Lên giường nhắm mắt chưa quen
Mở băng ca nhạc đêm đen lùi dần.
Biết ma chẳng nhát người thân
Mèo chui cửa, chuột chạy trần tìm nhau
Gió lùa rung tấm tôn nâu
Còi tàu loang rộng báo hầu hết đêm.
Một mình lại một mình thêm
Giấc quê chưa trọn một đêm ngủ nhà...
( Trích trong tập hồi ký MẢNH VƯỜN THỪA KẾ )
Chị gái tôi: bà Nguyễn Thị Danh, là con thứ 2 của thầy mẹ tôi. Chị sinh năm 1925. Năm nay chị tròn 100 tuổi.
Một thế kỷ trôi qua là quãng đời thăng trầm vất vả của Chị. Chị hơn tôi 16 tuổi. Năm tôi sinh ra, chị đã về nhà chồng trước đó 2 năm. Tôi chỉ có 1 chị gái nên tôi rất quý chị.
Tôi có bài thơ tặng chị Bách Niên như sau:
MỪNG CHỊ BÁCH NIÊN
Xuân này chị chẵn một trăm
Một thế kỷ ngỡ như nằm chiêm bao
Năm con cùng giọt máu đào
Trưởng thành tiến bộ chị nào thua ai?
Ngày xưa vất vả dặm dài
Lấy chồng từ lúc mới ngoài mười ba
Mẹ chồng lớn tuổi can qua
Một mình lo tiếp việc nhà sớm hôm.
Chị chồng nửa dại nửa khôn
Chồng đi công tác nên luôn vắng nhà
Ví bằng so với người ta
Miếng trầu têm vội còn là thảnh thơi.
Cuộc đời lặn lội ngược xuôi
Nuôi con khôn lớn mấy mươi năm trời
Bây giờ con cái bằng người
Gia đình yên ấm cuộc đời vẻ vang.
Mong cho chị thọ nhất làng
Một trăm mười đến lại càng vui hơn...
( Hà Nội mùa Xuân năm Giáp Thìn 2024 )