Thưa các bạn.
Tôi vừa hoàn thành in tập thơ mới: "BA BẬC THỀM NHÀ" do NXB Văn Học cấp phép phát hành. Giáo sư Tiến sĩ nhà nghiên cứu phê bình văn học Trịnh Thị Minh Thái đã có mấy lời nhận xét về tập thơ này. Tôi xin đăng lại bài viết của chị để mọi người cùng tham khảo.
MẤY LỜI GÓP BÚT CHO TẬP THƠ
"BA BẬC THỀM
NHÀ" CỦA
NGUYỄN QUANG HUỆ
Từ
trước đến nay độc giả xa gần yêu mến Nguyễn Quang Huệ qua các tập thơ anh viết
cho lứa tuổi thần tiên, tiêu biểu là các tập: Gà mẹ gà con, Chuyện gấu và mèo, Dê trắng dê đen, Công chúa ếch...
Đó là những vần thơ trong sáng, là tất cả tình yêu thương anh dành cho thế hệ
tương lai của đất nước. Song có thể nói mình thơ viết cho thiếu nhi thôi chưa
đủ để làm nên một Nguyễn Quang Huệ luôn sống trong lòng bạn thơ và những người
yêu thơ như hôm nay. Phải kể đến một mảng đề tài khác - đó là thơ viết về tình
yêu quê hương đất nước. Ở đề tài này, anh đã để lại dấu ấn qua các tập: Dòng sông ký ức, Chợ quê... Và đặc biệt là thi tập mới nhất có cái tên
rất dung dị, mộc mạc: "Ba bậc thềm
nhà".
Nguyễn Quang Huệ được sinh ra ở Diễn
Hạnh - Diễn Châu - Nghệ An. Lớn lên anh đi học đại học rồi công tác và định cư
tại Hà Nội. Là một người thiết tha với xứ Nghệ - nơi "chôn nhau cắt
rốn", anh thường xuyên về thăm quê và tích cực tham gia các hoạt động văn
hóa - xã hội của quê mình. Trong lần về thăm quê nhân dịp xã nhà đón bằng đạt
chuẩn NÔNG THÔN MỚI, được một số bạn bè và cán bộ xã gợi ý, Quang Huệ đã xuất
bản riêng một tập thơ viết về quê hương. Nhà thơ bộc bạch: "Ba bậc thềm nhà" là tập hợp những bài thơ mới sáng tác
về đề tài quê hương đất nước, để tập
thơ được dầy dặn và đầy đủ hơn, anh lấy thêm một số bài đã in ở các tập xuất
bản trước đây, có bổ sung và chỉnh sửa.
Là
một người con xa quê từ lúc còn mười tám đôi mươi nhưng Nguyễn Quang Huệ vẫn
một lòng hướng về quê mình. Có lẽ những ai ra đi từ lũy tre làng, sống xa quê
hương mới thấm thía được nỗi nhớ quê luôn thường trực, có lúc cồn cào như từng
đợt sóng cứ thao thiết vỗ đập trong lòng. Dù đi đâu, về đâu thì hai tiếng “quê
hương” thiêng liêng luôn vang vọng trong tâm khảm nhà thơ. Trong suốt chặng
đường mấy mươi xuân đời, dù sống nơi thành thị tấp nập người xe song chưa bao
giờ Quang Huệ quên những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà. Nhà thơ đặt tên cho thi
tập của mình là "Ba bậc thềm nhà"
với dụng ý nghệ thuật, anh muốn nhắn nhủ đến mọi người hãy biết nhớ về nguồn
cội, nhớ về quê cha đất tổ của mình, bởi một lẽ "quê hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nổi thành người".
Từ thuở lọt lòng Nguyễn Quang Huệ đã gắn bó với mái nhà thân thương của mình,
hình ảnh ba bậc thềm nhà quen thuộc đã in sâu trong tâm trí: "Thân thương ba bậc thềm nhà/ Đi vào
bao lượt đi ra bao lần/.../ Từ sĩ tốt đến quân vương/ Nào ai quên lúc náu nương
thềm nhà/ Ngàn đời từ thuở ông cha/ Lớn khôn, khờ dại từ ba bậc thềm..."
(Ba bậc thềm nhà). Bài thơ đã làm lay động lòng người bởi chắc rằng nếu ai đã
đọc bài thơ trên đều sẽ có những phút lắng lòng để nghĩ suy và chiêm nghiệm về
giá trị đích thực của cuộc sống.
Thơ
Nguyễn Quang Huệ rất tinh tế, mỗi lời thơ anh viết ra không chỉ mang cảm xúc
sâu lắng, tình cảm chân thành mà còn chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu
sắc. Tôi rất thích bài "Chợ quê" của anh bởi chỉ một khổ thơ thôi
cũng đã khái quát được cái hồn cốt của một vùng quê giàu truyền thống văn hóa,
gửi gắm vào đó tình quê chan chứa, thật đáng trân trọng biết nhường nào: "Tiền nhiều mặc những đâu đâu!/ Chợ quê
góp nhặt lá trầu quả cau/ Cảnh quê nghèo túng có nhau/ Không đi nhớ bạn nhớ bầu
lại đi" (Chợ quê).
Trước
đây quê hương nhà thơ cũng như bao vùng nông thôn khác của cả nước nói chung và
xứ Nghệ nói riêng, quanh năm lam lũ bên ruộng lúa, luống khoai mà vẫn không
thoát khỏi được cái đói, cái nghèo. Song dưới ánh sáng của Đảng, người dân lại
chịu thương chịu khó, cần cù, sáng tạo... vì vậy mà giờ đây Diễn Hạnh đã được
thay da đổi thịt, khoác trên mình màu áo mới sáng tươi. Ngày toàn xã hân hoan
đón nhận bằng đạt chuẩn "Nông thôn mới" đã minh chứng cho sự đoàn kết
một lòng, cố gắng không ngừng của toàn Đảng, toàn dân: "Nông thôn mới kể từ nay/ Chắt chiu công sức bao ngày mới qua/ Vun
trồng nay được đơm hoa/ Ngày vui tràn ngập quê nhà thân yêu" (Xã nhà
mở hội mừng công). Nhìn làng quê đổi mới, ngày thêm ấm no, giàu đẹp, hơn ai hết
Nguyễn Quang Huệ rất đỗi vui mừng và tự hào. Chính nơi đây đã nuôi lớn bao anh
hùng, thi sĩ từ củ khoai, quả cà muối mặn, từ vị ngọt bùi đậm đà của mắm cáy
quê hương: "... Vị ngọt bùi mắm cáy
chấm rau lang/ Cơm độn khoai nuôi anh hùng thi sĩ/ Rẻo cát pha ươm mầm thêm mùi
vị/ Của quê nhà không lẫn được nơi đâu/ .../ Đường làng giờ xe chạy rộng thong
dong/ Trường trung học phổ thông ngay đầu xã/ Con em ta đẹp như vườn hoa nở/ So
với thị thành chẳng khác là bao" (Quê ta Diễn Hạnh). Với Quang Huệ,
quê hương chính là chốn thiêng, là nơi nương náu của tâm hồn. Hôm nay lịch sử
đã sang trang, qua rồi cái thời đói cơm rách áo, nhìn quê mình ngày càng ấm no,
hạnh phúc, nhà thơ đã "vẽ" lên một bức tranh bằng thơ thật sống động,
vui tươi: "Cầu quê tựa dải lụa mềm/
Bắc qua sông nước êm đềm trôi xuôi/ Trẻ em như đóa hoa tươi/ Tung tăng đến lớp
nói cười râm ran/ Xanh xanh những bụi tre làng/ Mái nhà ngói đỏ từng hàng như
tranh/ Đường làng nay rộng thênh thênh/ Cửa hàng cửa hiệu bộ hành đông
vui" (Chốn thiêng). Trong mắt Quang Huệ có lẽ chẳng nơi đâu đẹp bằng
quê mình, một vẻ đẹp bình yên và sống mãi cùng thời gian: "Xông xênh khúc gỗ bà ngồi/ Vui cùng đàn cháu nói cười râm ran/
Yêu sao quanh bụi tre làng/ Cảnh quê vẫn đẹp như hàng công viên..."
(Cảnh quê). Trong tập thơ này Nguyễn Quang Huệ cũng dành một phần để viết về
cha mẹ với một lòng kính yêu và biết ơn chân thành. Đọc những câu thơ anh viết
về đấng sinh thành chắc hẳn ai cũng rưng rưng niềm xúc động: "Cơm dành con lúc ốm đau/ Mồ hôi chát
mặn vận sâu vào đời/ Quanh năm nắng dập mưa vùi/ Chỉ mong con lớn thành người
giỏi giang" (Công ơn cha mẹ). Nhà thơ nhớ lại những năm tháng cơ hàn
bên gia đình, càng thấu hiểu tấm lòng và công lao không gì có thể đong đếm được
của mẹ cha: "Ai so được lòng mẹ cha dâu bể/ Lo cho con từng tấm áo bữa cơm/ Gạo độn khoai nghẹn miệng buổi chiều hôm/ Nuôi khát vọng từ cọng rơm ngọn lá" (Cổng nhà).
Thơ tình
cũng là đề tài góp phần làm cho tập thơ thêm phong phú và lôi cuốn người đọc.
Từ thơ viết về kỷ niệm tình yêu học trò cho đến những bài viết cho người vợ
thân thương đều giàu rất cảm xúc, lãng mạn và thi vị: "Hai đứa hai trường vẫn khác nhau/ Em
trường Nguyễn Huệ, anh Diễn Châu/ Hai lối đi riêng khi đến lớp/ Mà sao như thấy
vẫn cùng nhau/.../ Học xong cuối cấp anh ra Bắc/ Năm sau em có giấy nhập
trường/ Gia đình chắc chỉ còn phỏng đoán/ Có lẽ là chúng nó yêu thương..." (Đường
đi học). Cách nhân vật trữ tình thể hiện tình yêu trong thơ Quang Huệ mới tình
tứ và tinh tế làm sao: "Em muốn làm dòng sông/ Cho thuyền anh xuôi ngược/ Nâng niu trên
mỗi bước/ Những bến bờ anh qua" (Một lòng bên anh).
"Ba bậc thềm nhà" ra đời từ tinh
thần lao động nghệ thuật nghiêm túc hòa quyện với tình yêu sâu sắc dành cho quê
hương của Nhà thơ Nguyễn Quang Huệ. Đó là một mối tình quê chung thủy, thiết tha, nồng thắm. Xin chúc cho cánh diều nghệ thuật của nhà
thơ sẽ bay cao, bay xa hơn nữa, góp thêm cho đời những vần thơ giàu giá trị.
Nhà nghiên cứu phê bình văn học
Trịnh Thị Minh Thái
0 nhận xét :
Đăng nhận xét